یکی از پرسش‌هایی که دانشجویانم همیشه از من می‌پرسند این است: «چرا نباید از Password Manager مرورگر که به‌صورت داخلی در مرورگرها وجود دارد استفاده کنیم؟ مگر چه مشکلی دارد؟»
پاسخ ساده نیست، چون مثل بسیاری از موضوعات فناوری، خاکستری است نه سیاه یا سفید. چندی پیش مقاله‌ای در Wired با عنوان «مدیریت رمزعبور در مرورگر شما از همیشه بهتر شده است — اما هنوز نباید از آن استفاده کنید» منتشر شد؛ بهانه‌ای عالی برای پرداختن دوباره به موضوعی که شاید پیش‌پاافتاده به نظر برسد، اما همچنان یکی از بزرگ‌ترین شکاف‌های امنیتی کاربران است.
مشکل از کجاست؟
بیشتر کاربران وقتی سایتی از آن‌ها می‌خواهد رمز جدیدی بسازند، چند حرف، عدد و علامت را کنار هم می‌گذارند تا سیستم اجازه عبور بدهد و بعد سعی می‌کنند آن را حفظ کنند.
اما در طول زمان، این روش ذهنی فرو می‌پاشد، تعداد زیاد رمزها، تغییرات کوچک و نشت‌های مداوم داده‌ها باعث می‌شود کاربران در نهایت یک اشتباه مرگبار مرتکب شوند، استفاده‌ی دوباره از همان رمز با تغییرات جزئی و این یعنی عملاً درِ خانه‌ی دیجیتال خود را نیمه‌باز گذاشته‌اید.
اینجاست که مدیریت رمز عبور (Password Managers) وارد میدان می‌شوند، ابزارهایی برای ذخیره و رمزگذاری امن گذرواژه‌ها.
اما بسیاری هنوز ترجیح می‌دهند از همان سیستم ذخیره‌ی خودکار مرورگرها استفاده کنند، در حالی که این مدیرهای داخلی بسیار پیشرفته‌تر شده‌اند و از استانداردهای رمزگذاری قوی مثل AES استفاده می‌کنند، مشکل اصلی در ساختار آن‌هاست، نه در رمزگذاری.
نقطه‌ی ضعف بزرگ: حساب کاربری واحد
همه رمزهای شما در مرورگر، به یک حساب کاربری متصل‌اند مثلاً حساب گوگل شما.
یعنی اگر مهاجم به نشست مرورگر شما دسترسی پیدا کند، نه فقط ایمیل، بلکه کل هویت دیجیتال‌تان را در اختیار دارد.
مرورگر ممکن است امن باشد، اما امنیت واقعی یعنی تفکیک داده‌های حساس نه تجمیع آن‌ها در یک نقطه‌ی شکست.
مدیریت رمز عبور اختصاصی، لایه‌ای امن‌تر
ابزارهایی مانند 1Password، Bitwarden یا Proton Pass که اخیراً معرفی شده‌اند، از مدل «دانش صفر» (Zero-Knowledge) استفاده می‌کنند، یعنی حتی شرکت ارائه‌دهنده هم به رمزهای شما دسترسی ندارد.
علاوه بر این، امکاناتی مانند احراز هویت بیومتریک، حالت سفر (Travel Mode) و ایجاد آدرس‌های ایمیل موقت (Email Alias) ارائه می‌دهند تا ریسک افشا به حداقل برسد.
در مقابل، مدیریت رمز عبور در مرورگرها برای راحتی طراحی شده‌اند، نه امنیت. کاربران معمولاً از ایجاد وقفه در تجربه کاربری بیشتر می‌ترسند تا از حمله‌ی سایبری! به همین دلیل، قابلیت‌هایی مثل احراز هویت بیومتریک هنگام پر کردن خودکار رمزها، اغلب به‌طور پیش‌فرض غیرفعال هستند.
حافظه انسان، ضعیف‌ترین حلقه امنیت
به قول TechCrunch، اتکا به حافظه برای نگهداری رمزهای پیچیده، نشانه‌ی انضباط نیست بلکه نشانه‌ی بی‌مسئولیتی است.
در دنیایی که حملات فیشینگ، نشت داده و خریدوفروش اعتبارها روزمره شده، ذهن انسان همیشه ضعیف‌ترین نقطه‌ی سیستم امنیتی است. حتی بهترین اپ‌های مدیریت رمز عبور هم بی‌عیب نیستند؛ مثل حادثه‌ی نشت داده‌ی LastPass در سال ۲۰۲۳. اما در آن مورد هم داده‌ها رمزگذاری شده بودند و آسیب جدی رخ نداد در حالی که اگر همان رمزها در مرورگر یا حافظه ذهنی شما ذخیره شده بودند، فاجعه حتمی بود.
توصیه نهایی
استفاده از هر نرم‌افزار مدیر رمز عبوری بهتر از استفاده نکردن از هیچ‌کدام است. اما اگر به‌دلیل راحتی یا صرفه‌جویی ترجیح می‌دهید از Password Manager مرورگر استفاده کنید، بدانید که دارید مصالحه می‌کنید. این ابزارهای داخلی رایگان و سریع‌اند، اما در برابر حملات همگام‌سازی، نشست‌های آلوده و تکیه بر حساب واحد آسیب‌پذیرند.
در امنیت دیجیتال، راحتی همیشه بهایی دارد. ابزارهای مدیریت رمزعبور مرورگر برای کاربران عادی که هیچ ابزاری ندارند مفیدند، اما جایگزین مناسبی برای یک راه‌حل حرفه‌ای و اختصاصی نیستند.
امنیت یعنی ساختن عادت، نه تکیه بر ابزار. به مرورگر اجازه ندهید آینده‌ی دیجیتال شما را در معرض خطر بگذارد چون در دنیای امروز، سؤال این نیست که آیا مورد حمله قرار می‌گیرید یا نه بلکه سوال اصلی این است که چه زمانی و چقدر داده از دست خواهید داد.
